pandunia

Pronomoj

Personaj pronomoj

Pronomoj povas aperi anstataŭ substantivoj.

Ununombra Multenombra
me memen
mi ni
tu tumen
vi, ci vi
ho homen
li, ŝi, ĝi ili

La posedaj pronomoj estas formata per aldo de partiklo di.

Ununombra Multenombra
me di memen di
mia nia
tu di tumen di
via, cia via
ho di homen di
lia, ŝia, ĝia ilia

Refleksiva pronomo

se – si (mem)

Rimarko: La refleksiva pronomo se povas uziĝi por ĉiuj personoj. Do ĝi rilatas al ĉiuj tiaj uzadoj en Esperanto, kiel: mi(n) mem, vi(n) mem, ni(n) mem kaj si(n).

me viza se – Mi vidas min.
ho viza se – Ŝi vidas sin.
memen viza se. – Ni vidas nin.

Oni uzas alale por esprimi reciprokecon.

alale – unu la alia

tu e me viza alale. – Mi kaj vi vidas unu la alian.
memen viza alale. – Ni vidas unu la alian.

Montrovortoj

La montrovorto estas:

yi – tiu(j) ĉi
vi – tiu(j)

yi haus – tiu ĉi domo
vi haus – tiu domo

La montrovortoj povas roli kiel subjekto same kiel substantivoj.

yi sa boni. – ĉi tiu (aĵo) estas bone.
vi sa dusi. – Tiu (aĵo) estas malbone.
tu vola yi, he? – ĉu vi volas ĉi tiun?
no, mi vola vi. – Ne, mi volas tiun tie.

Demandovortoj

que estas la ĝenerala demandovorto en pandunio. Ĝi funckias kiel la demanda senco de la vorto kio.

que? – kio?, kiu?

que sa ve? – Kio estas tio?
que sa ho? – Kiu estas li ~ ŝi?
tu vola que? – Kion vi volas? (Laŭvorte: Vi volas kion?)
que sa a mez. – Kio estas ĉe la tablo?
que sa a haus. – Kiu estas en la domo?

Adjektivoj estas demandataj per quo.

quo novi? – Kiom nova?
quo kosti? – Kiom multekosta?
quo multi? – Kiom multe?
quo dayi? – Kiom granda?
quo liti? – Kiom eta?

tu hava quo multi mau? – Kiom da katoj vi havas?